Μου αρέσει πολύ να συζητάω για το πόσο έχουμε εξελιχθεί οι άνθρωποι χάρη στην επιστήμη της Ψυχολογίας. Μου αρέσει να κάθομαι να αναλύω, πως, με το πέρασμα των χρόνων, έχουν αλλάξει οι άνθρωποι, ο τρόπος που συμπεριφερόμαστε μα πιο πολύ μου αρέσει να συζητάω για το πόσο πολύ έχει αλλάξει ο τρόπος διαπαιδαγώγησης των παιδιών προς το καλύτερο. Μου αρέσει που πλέον έχουν αναγνωριστεί και εντοπιστεί οι μη υγιείς συμπεριφορές των γονέων που εφαρμοζόταν παλαιότερα και θεωρούνταν τόσο αυτονόητες και θεμιτές.
Πιο πολύ μου αρέσει βέβαια που οι περισσότεροι άνθρωποι συμφωνούν ότι έπρεπε να αλλάξει κάποια στιγμή όλη αυτή η παρωχημένη νοοτροπία και να υπάρξει πλέον εξέλιξη. Βέβαια, δεν είναι λίγες οι φορές που μεταξύ σοβαρού και αστείου πολλοί γονείς μου λένε «Ναι βρε Πηνελόπη μου, πολύ ευαίσθητα τα κάνουμε τώρα τα παιδιά… κι εμείς που μεγαλώσαμε έτσι τι πάθαμε?»
Είμαι σίγουρη ότι κάποια στιγμή είπες ή/και άκουσες αυτή την έκφραση. Μια έκφραση που από μόνη της κρύβει αδράνεια, αμάθεια, έλλειψη κινητοποίησης για γνώση και ξεβόλεμα. Σκέφτηκα, λοιπόν, να μοιραστώ τις σκέψεις μου σχετικά με το τι πάθαμε τελικά.
«Κι εμείς που μεγαλώσαμε έτσι, τι πάθαμε τελικά;»
Δημιουργήσαμε ειδικές κατηγορίες συμπεριφορών μόνο για άνδρες, γυναίκες κλπ ενισχύοντας την διάκριση
«Κι εσύ όμως έβαλες άνδρα πράγμα να κάνει αυτό»
«Αυτός είναι άνδρας όμως»
«Έτσι κάνουν οι άνδρες ρε?»
«Εσύ είσαι γυναίκα τι να κάνουμε»
«Οι γυναίκες δεν κάνουν τέτοια»
Σκέφτομαι αυτές τις εκφράσεις και τη διάκριση που δημιουργούν. Μάθαμε να βλέπουμε φύλα, χρώματα, εθνικότητες και ξεχάσαμε να βλέπουμε ανθρώπους. Πόσο δύσκολο, είναι δηλαδή να δούμε κάποιον ως άνθρωπο; Βάζουμε τους ανθρώπους σε κουτάκια και τους αναγκάζουμε να συμπεριφέρονται με συγκεκριμένους τρόπους. Αφαιρούμε το δικαίωμα της επιλογής. Ξέρετε, όμως, ποια είναι η συνέπεια της καταπίεσης; Ο θυμός. Ο συσσωρευμένος θυμός που μπορεί να βγει ακόμη και βίαια. Και μετά αναρωτιόμαστε «μα πως είναι δυνατόν να αντέδρασε έτσι;» Πώς να μην αντιδράσει όταν ποτέ δεν επέτρεψε στον εαυτό να νιώσει αυτό που έχει ανάγκη να νιώσει;
Μάθαμε να θεωρούμε ότι εμείς είμαστε υπεύθυνοι για την συμπεριφορά του άλλου…
- «με εκνεύρισες», «τον στενοχώρησες», «τον έβγαλες εκτός ορίων»
- «ποιος ξέρει τι θα του έκανε κι αυτή και θα έφτασε ο άνθρωπος στα όρια του»
- «κι αυτή έτσι όπως ντύθηκε τα ήθελε»
- «κι αυτή δεν καταλάβαινε ότι το παρατράβηξε; τι να έκανε κι αυτός, άνθρωπος είναι»
Όσο περίεργο κι αν ακούγεται η αλήθεια είναι ότι στην πραγματικότητα δεν γίνεται να είμαστε εμείς υπεύθυνοι για τη συμπεριφορά του άλλου. Τι εννοώ; δεν μπορώ να στενοχωρήσω κάποιον εάν ο ίδιος δεν το επιτρέψει. Δεν γίνεται να πληγώσω κάποιον εάν ο ίδιος του δεν δώσει χώρο σε εμένα. Αυτό το κομμάτι είναι πολλές φορές και το πιο δύσκολο στη διαδικασία της ψυχοθεραπείας. Οι άνθρωποι αναρωτιούνται πως είναι δυνατόν να ισχύει αυτό. Θα σας δώσω ένα απλό παράδειγμα για να καταλάβετε τι θέλω να σας πω.
Η Μαρία θύμωσε που ο Χρήστος δεν θυμήθηκε να της αγοράσει αυτό που του ζήτησε και πάνω στο θυμό της τον έσπρωξε. Αργότερα, του είπε ότι αυτός έφταιγε που τον έσπρωξε γιατί την στενοχώρησε και τη θύμωσε πάρα πολύ η συμπεριφορά του. Δεν είναι, έτσι τα πράγματα. Δεν ευθύνεται ο Χρήστος που η Μαρία αποφάσισε να τον σπρώξει. Στην πραγματικότητα, η Μαρία είχε πολλές επιλογές μπροστά της: 1. Να του πει ότι δεν της άρεσε ότι ξέχασε αυτό που ήθελε ο Χρήστος, 2. Να φύγει για λίγα λεπτά από το σπίτι μέχρι να ηρεμήσει, 3. Να πάρει τηλέφωνο κάποιον και να ζητήσει μια συμβουλή, 4. Να σκεφτεί ότι έχει θέμα με το θυμό της και να ζητήσει τη βοήθεια κάποιου ειδικού. 5. Να τον σπρώξει, 6. Να σκεφτεί ότι είναι ανθρώπινο να ξεχάσει. Η Μαρία ΕΠΕΛΕΞΕ να τον σπρώξει. Άρα είναι δική της απόφαση και ευθύνη. Το να ισχυρίζεται ότι «εσύ με θύμωσες», υποδηλώνει χειριστικότητα και αποφυγή ευθύνης.
Είναι, λοιπόν, πάρα πολύ σημαντικό να έχουμε πάντοτε στο μυαλό μας ότι δεν είμαστε εμείς υπεύθυνοι για το γεγονός ότι ένας άλλος άνθρωπος επέτρεψε στον εαυτό του να στενοχωρεθεί, πληγωθεί κλπ.
Μάθαμε να φυσιολογικοποιούμε το «χαστούκι» και το «χτύπημα στον πωπό» ενός παιδιού
«Καλά ένα χαστούκι σου έδωσα δεν σε έσπασα και στο ξύλο»
«Για ένα χαστούκι κάνεις έτσι κι εσύ; εμάς παλιά μας χτυπούσαν και δεν βγάζαμε άχνα»
«Υπερβολική κι αυτή… την έσπρωξε λίγο και αμέσως κακοποίηση… μάθανε όλες τώρα είναι κακοποιημένες»
«τώρα είναι στη μόδα η κακοποίηση… δεν τολμάμε να ακουμπήσουμε»
Πολλές φορές, ρωτάω τους γονείς εάν έχουν ασκήσει κάποιο είδος κακοποίησης στο παιδί τους… συνήθως η πρώτη αντίδραση είναι «όχι, όχι ποτέ δεν έχω χτυπήσει το παιδί μου…» και έπειτα η συζήτηση οδηγεί στο «ε που και που του ρίχνω καμιά μικρή στον πωπό». Κι εκεί σταματώ και λέω «άρα το παιδί έχει υποστεί κακοποίηση» κι εκεί η έκφραση παγώνει. Η αλήθεια είναι ότι και το χτύπημα στον πωπό είναι χτύπημα. Δεν διαφέρει από μια μπουνιά ή ό,τι άλλο. Το συναίσθημα που το παιδί θα νιώσει είναι το ίδιο. Γονείς, σας παρακαλώ την επόμενη φορά που μπορεί να του δώσετε «μια» στον πωπό σκεφτείτε αυτό το άρθρο και σταθείτε ένα λεπτό. Βρείτε έναν άλλον τρόπο να πείτε στο παιδί σας ότι αυτό που έκανε δεν ήταν καλό. Κι αν δεν ξέρετε τον τρόπο, ρωτήστε έναν ειδικό! Δεν είναι κακό!
Και το χαστούκι. Τελικά κι αυτό δεν θεωρείται κακοποίηση από πολλούς. Θυμάμαι που γνωστό μοντέλο είχε βγει πριν λίγα χρόνια και είχε πει με χαρά και σκέρτσο «ε και ποια δεν έχει φάει ένα χαστούκι;». Σαν να είναι το πιο φυσιολογικό πράγμα στον κόσμο. Δεν θέλω, λοιπόν, να σας απογοητεύσω αλλά και το χαστούκι είναι βία. Ας φύγουμε επιτέλους από αυτή την αντίληψη ότι για να πιστούμε ότι υπήρξε κακοποίηση θα πρέπει να δούμε σημάδια, μελανιές και ό,τι άλλο απτό.
Μάθαμε ότι οι άνδρες δικαιούνται να έχουν δικό τους τρόπο μεταχείρισης ανθρώπων, πραγμάτων, καταστάσεων
«Έτσι καθαρίζουν οι άνδρες»
«Χτύπα σαν άνδρας»
«Οι άντρες είναι πιο σκληροί όπως και να το κάνεις»
«Αυτές είναι γυναικείες δουλειές»
«Έλα μωρέ άνδρας είναι»
«Έτσι, επειδή είμαι άνδρας και θα κάνω ό,τι γουστάρω»
«Αυτά δεν είναι για άνδρες»
Σκέφτομαι πόσο εγκλωβιστικό όλο αυτό για έναν άνδρα. ΠΡΕΠΕΙ να συμπεριφέρεται συγκεκριμένα. ΔΕΝ ΠΡΕΠΕΙ να δείχνει τα συναισθήματα του. ΔΕΝ ΠΡΕΠΕΙ να φοβάται. ΠΡΕΠΕΙ πάντα να μπορεί. ΠΡΕΠΕΙ να αντέχει. ΔΕΝ ΠΡΕΠΕΙ να τα παρατάει. Και τελικά δεν μαθαίνει ποτέ να νιώθει. Δεν γνωρίζει ποτέ τον εαυτό του. Γίνεται ενήλικας με ανασφάλειες, υψηλές άμυνες. Απορούμε γιατί βλέπουμε περιστατικά βίας. Αναρωτιόμαστε γιατί συμπεριφέρεται κάποιος έτσι… μένουμε με ανοιχτό το στόμα όταν ακούμε για εγκλήματα και κακοποιήσεις…
Πόσο διαφορετικός θα ήταν ο κόσμος εάν οι άνδρες ήταν ελεύθεροι να εκφράσουν και την ευάλωτη πλευρά τους;
Πόσο διαφορετικός θα ήταν ο κόσμος εάν οι άνδρες ήταν ελεύθεροι να δείξουν τα συναισθήματά τους;
Πόσο διαφορετικός θα ήταν ο κόσμος εάν οι άνδρες ήταν ελεύθεροι να ζητήσουν βοήθεια σε στιγμές αδυναμίας;
Μάθαμε ότι είναι φοβερό επίτευγμα ένας άνδρας να έχει πολλές γκόμενες, μεγάλο @@ και να το δείχνει όπου γουστάρει
«Εμένα ο γιος μου κάθε μέρα θα πηγαίνει και με άλλη… κάνε με αγόρι μου περήφανο πατέρα»
«Τι να κάνουμε μας βγήκε λίγο ερωτιάρης»
«Έμ έχει λίγο παραπάνω τεστοστερόνη το αγόρι μας»
«Έλα για πες πόσες μέχρι τώρα;»
«Ναι τι χάλασε κι αυτή θέλεις να μου πεις που το είδε»
Πόσες φορές έχεις ακούσει σε συζητήσεις μητέρες και μπαμπάδες να περηφανεύονται για τον γιο τους και τις κατακτήσεις του στο γυναικείο φύλο; μόλις η κουβέντα πηγαίνει στην κόρη εκεί γυρνάει και επικρατεί η άποψη ότι η κόρη πρέπει να είναι σεμνή και να μην έχει και πολλούς συντρόφους. Δυστυχώς, ακόμη και σήμερα επικρατεί αυτή η διάκριση, η οποία είναι λογικό να δημιουργήσει το αίσθημα παντοδυναμίας στον άνδρα και της κατωτερότητας στη γυναίκα.
Όταν ένας γιος μεγαλώνει με την πεποίθηση ότι έχει δικαίωμα να έχει πολλές γκόμενες γιατί είναι απλώς άνδρας. Όταν μεγαλώνει με την πεποίθηση ότι είναι ο καλύτερος επομένως δεν γίνεται να μην αρέσει σε κάποια… πως είναι δυνατόν μετά να μπορεί να διαχειριστεί την απόρριψη; πιθανόν να μην μπορεί και να προβεί σε άλλες πράξεις, ώστε να διεκδικήσει την αποδοχή.
Όταν κάνουμε αυτή τη διάκριση, ακολούθως η γυναίκα θα νιώσει ότι πρέπει να κάνει ένα βήμα πίσω, ότι θα πρέπει να ανεχτεί την συμπεριφορά του άνδρα κ.ο.κ.
Ίσως είναι καιρός να βγάλουμε από το λεξιλόγιο μας εκφράσεις που τελικά μπορεί να συμβάλουν στην εμφάνιση κακοποιητικών και παραβατικών συμπεριφορών. Τι λέτε;
Ελπίζω να σας έδωσα τροφή για σκέψη. Δεν τελειώσαμε όμως εδώ… έρχεται τις επόμενες μέρες και συνέχεια του άρθρου με λίγα ακόμη τα οποία τελικά πάθαμε.
Σας ευχαριστώ πολύ που διαβάσατε το άρθρο μου!! δεν το θεωρώ καθόλου αυτονόητο <3
Πηνελόπη Μελίδου MSc Ψυχολόγος Υγείας
Κέντρο Συμβουλευτικής & Ψυχολογικής Υποστήριξης παιδιών, εφήβων & ενηλίκων
Βας. Σοφίας 30, Πτολεμαίδα
2463400494
Ελπίζω σε επόμενο άρθρο σας να γράψετε μισή καλή κουβέντα για τον άνδρα-πατέρα που έλιωσε το κορμί του στις σκληρότερες δουλειές για να θρέψει την οικογένεια του.Ο πυρήνας του άρθρου σας, είναι η ετεροβαρής και άδικη αντιμετώπιση της γυναίκας απο τον άνδρα και την κοινωνία εν γένει. Μετά τις τελευταίες δολοφονίες γυναίκων απο συζύγους-συντρόφους, δημιουργείται μια εντελώς άδικη δυναμική πως η γυναίκα βασανίζεται απο το δυνάστη άνδρα ενω αυτός καλοπερνά.Τα αναφέρω αυτά εντελώς καλοπροαίρετα για να ενισχύσω την αποστροφή του λόγου σας “τροφή για σκέψη”.
Να είστε πάντα καλά.
Ευχαριστώ πολύ για το σχόλιο… παρόλα αυτά πουθενά δεν αναφέρθηκε ότι η γυναίκα βασανίζεται αντιθέτως υπογραμμίζεται πόσο εγκλωβιστικό και επίπονο είναι για τους άνδρες να αντιμετωπίζονται ως άνθρωποι που δεν έχουν δικαίωμα να αισθάνονται ευάλωτοι. Επιπλέον, το ότι ένας άνθρωπος λιώνει όπως αναφέρετε το κορμί του στις σκληρές δουλειές δεν του δίνει το δικαίωμα να κακομεταχειρίζεται άλλους ανθρώπους.
Τα τελευταία γεγονότα, ωστόσο, τελικά δείχνουν αυτό που δεν μας αρέσει να βλέπουμε ότι ακόμη υπάρχει πατριαρχία και δυστυχώς ακόμη και εν έτει 2021 η θέση της γυναίκας δεν αντιμετώπιζεται όπως θα έπρεπε!
Ελπίζω σε ένα καλύτερο μέλλον με πιο ανοιχτές αντιλήψεις και να βλέπουμε ανθρώπους χωρίς κουτάκια.
Φιλικά!
Πηνελόπη Μελίδου
Θεάρα όπως πάντα! Τα καλύτερα άρθρα γράφεις και τα λες όπως είναι
Συνέχισε Πηνελόπη να γράφεις , πάντα χαίρομαι να σε διαβάζω
αν κάποια στιγμή τα φέρει η τύχη έτσι και σε γνωρίσω κι από κοντά θα στο πω και πάλι , είσαι εξαιρετική! Να ‘σαι καλά!
Ευχαριστώ πολύ για το όμορφο μήνυμα! Εύχομαι μέσα απο τα άρθρα μου να συμβάλω σε έναν καλύτερο κόσμο!!
Με εκτίμηση,
Πηνελόπη Μελίδου
ΣΥΜΦΩΝΩ ΟΤΙ ΑΥΤΗ Η ΦΡΑΣΗ “ΕΜΕΙΣ ΠΟΥ ΜΕΓΑΛΩΣΑΜΕ ΕΤΣΙ…” ΚΡΥΒΕΙ ΜΕΓΑΛΗ ΤΟΞΙΚΟΤΗΤΑ. ΣΕ ΟΤΙ ΚΙ ΑΝ ΑΝΑΦΕΡΕΤΑΙ.ΣΑ ΝΑ ΘΕΛΟΥΝ ΣΥΧΝΑ ΟΙ ΠΑΛΙΟΤΕΡΟΙ ΝΑ ΥΠΟΣΤΕΙ Η ΝΕΟΤΕΡΗ ΓΕΝΙΑ ΤΑ ΙΔΙΑ ΔΕΙΝΑ, ΝΑ ΜΗΝ ΒΕΛΤΙΩΘΕΙ Η ΖΩΗ ΝΑ ΜΗΝ ΚΑΛΥΤΕΡΕΨΕΙ, ΝΑ ΜΗΝ ΠΡΟΟΔΕΥΣΕΙ Ο ΚΟΣΜΟΣ.ΝΑ ΓΙΝΟΥΝ ΤΑ ΙΔΙΑ ΛΑΘΗ, ΓΙΑ ΝΑ ΙΣΟΦΑΡΙΣΟΥΜΕ ΜΕ ΤΟΥΣ ΠΑΛΙΟΤΕΡΟΥΣ.