Την Κυριακή της Πεντηκοστής οι γυναίκες παλιά στην Γκόμπλιτσα έφτιαχναν αλμυρές γαλατόπιτες, τις έψηναν στο καλό τους ταψί και τις πήγαιναν στολισμένες με τριαντάφυλλα στην εκκλησία , δίπλα έβαζαν επίσης κεράσια και ένα χαρτί όπου έγραφαν τα ονόματα των ανθρώπων τους που έχασαν για να μνημονευτούν. Τις γαλατόπιτες τις ευλογούσε ο πάπας και στο τέλος της λειτουργίας τις μοίραζαν στους εκκλησιαζόμενους, στους φτωχούς , στους αρρώστους και σε αυτούς που δεν μπόρεσαν να εκκλησιαστούν.
Η μεγάλη νύφη της οικογένειας άνοιγε το πέτουρο στο σνι , έφτιαχνε μια πίτα με μεγάλο κόθαρο , ξεσκέπαστη και με αλμυρή γέμιση από γάλα , αυγά και δυόσμο .Το γάλα εκείνη την μέρα το έδιναν για συχώριο οι τσοπάνηδες της περιοχής, είχαν φρέσκα αυγά και έβαζαν φρέσκο δυόσμο.
Πιστεύουμε πως οι ψυχές ανεβαίνουν στον επάνω κόσμο την Ανάσταση όταν ανοίγουν οι πύλες, ξαποσταίνουν και ξεκουράζονται στα κλαδιά των δέντρων και γι΄ αυτόν τον λόγο δεν κλαδεύουμε πενήντα μέρες. Την Κυριακή της Πεντηκοστής οι κεκοιμημένοι γυρνούν στον τόπο τους στον κάτω κόσμο, μνημονεύονται τα ονόματα τους από τον παπά και μοιράζονται οι γαλατόπιτες για να συγχωρεθούν. Επίσης εκείνη την μέρα οι πιστοί γονατίζουν τρεις φορές και διαβάζονται τρεις ευχές για τον Χριστό που νίκησε τον θάνατο .
Εκείνη την ώρα που οι πιστοί γονατίζουν κλείνουν τα μάτια τους για να μην δουν τις ψυχές που λυπημένες, αφού”μεταλάβουν”ξαναγυρνούν πίσω. Γονατίζουν πάνω σε φύλλα καρυδιάς που συμβολίζουν την πίκρα τους για τον χωρισμό τους.
Στην Αρχαία Ελλάδα πίστευαν, ότι η καρυδιά με το βαθύ πράσινο (μαυροπράσινο) χρώμα ήταν το δέντρο του θεού Πλούτωνα, ότι μόνο αυτό υπήρχε στον Άδη, και πως στη σκιά του ξάπλωναν και αναπαύονταν οι ψυχές τους. Γι΄ αυτόν τον λόγο έλεγαν πως δεν κάνει να κοιμάσαι κάτω από τον ίσκιο μιας καρυδιάς γιατί ο ύπνος σου είναι βαρύς και μοιάζει με τον θάνατο.
Η Κυριακή της Πεντηκοστής είναι μια μέρα αφιερωμένη στους κεκοιμημένους μας που πεθαίνουν μόνο όταν τους ξεχάσουμε.
Και τώρα αγαπητή Ιωάννα στα χωριά του «Τσιαρτσιαμπά» εκτος ελαχίστων τη γαλατόπιτα την κάνουν αλμυρή με γιδίσιο γάλα δυόσμο κλπ και είναι πεντανόστιμη.!!!
Συμφωνώ πως το έθιμο δεν έσβησε στα χωριά μας,τροποποιήθηκε όμως.Όλα τα σπίτια θα έχουν από ένα κομμάτι αλμυρής γαλατόπιτας που θα το φέρει ένας συγγενής για την μνημόνευση των κεκοιμημένων,δεν μοιράζονται όμως τώρα στην εκκλησία.Ούτε στολίζονται με τριαντάφυλλα και κεράσια.
Όλα αυτά για τις γαλατοπιτες και τη μνήμη των νεκρών είναι θεμιτά και οφελιμα για τη σωματική και ψυχική ευαρέσκεια και ευχάριστη του ανθρώπου :
τα υπόλοιπα είναι παγανιστικά είτε γίνονταν τα αρχαία χρόνια είτε στα πιο σύγχρονα Χριστιανικά εκκλησιαστικά ήθη και έθιμα .!
Ίδια γεύση πέρα από τη γνώση και τη λογική ..!
Ε δώσε και τη συνταγή!!