Σε “κενό αέρος” κινείται το θέμα της διατήρησης των παροχών τηλεθέρμανσης στις πρώην λιγνιτικές περιοχές με βάση όσα αναφέρουν φορείς με αφορμή και το Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα. Πιο συγκεκριμένα καταλογίζουν απουσία συγκεκριμένης πολιτικής που θα διασφαλίσουν την απρόσκοπτη λειτουργία της και μετά το τέλος της απόσυρσης των μονάδων.

Το Green Tank

Με βάση τα όσα αναφέρει το Green Tank κατά τη διαβούλευση του ΕΣΕΚ το χρονοδιάγραμμα απόσυρσης των λιγνιτικών μονάδων φαίνεται λογικό με δεδομένο ότι οι μονάδες ΙΙΙ, IV και V του ΑΗΣ Αγ. Δημητρίου πρέπει να λειτουργήσουν μια ακόμα χρονιά για να καλύψουν την τηλεθέρμανση της Κοζάνης, καθώς μέχρι στιγμής δεν έχει βρεθεί βιώσιμη εναλλακτική λύση. Εξαίρεση αποτελεί η απόσυρση της Πτολεμαΐδας 5 όπου η κυβέρνηση εμμένει στο 2028 ως έτος απόσυρσης, ημερομηνία που είχε ανακοινωθεί το 2019, τη στιγμή που η ίδια η ΔΕΗ έχει ανακοινώσει στις αρχές του 2024 την πλήρη απολιγνιτοποίηση το 2026.

Δεδομένου ότι δεν τίθεται ζήτημα επάρκειας ισχύος, η Πτολεμαΐδα 5 θα είναι με διαφορά η πιο ρυπογόνος μονάδα στο σύστημα μετά την απόσυρση των παλαιότερων λιγνιτικών μονάδων και το κόστος ηλεκτροπαραγωγής της θα αυξηθεί περαιτέρω καθώς τα δικαιώματα εκπομπών προβλέπεται να ακριβύνουν κι άλλο σε σύγκριση με τις σημερινές τιμές (~67 €/ΜWh). Σύμφωνα με τις παραδοχές του ίδιου του ΕΣΕΚ (Πίνακας 28), θα πρέπει να υιοθετηθεί η επιλογή της ΔΕΗ για απόσυρση της Πτολεμαΐδας 5 και πλήρη απολιγνιτοποίηση ως το 2026.

Επίσης, το Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδας (Τμήμα Δυτικής Μακεδονίας) κάνει λόγο για παράλειψη στη διατύπωση της στρατηγικής για την Δυτική Μακεδονία, εντός του ΕΣΕΚ,  κάθε πρόβλεψης για την κάλυψη των φορτίων τηλεθέρμανσης για τις πόλεις της Κοζάνης, Πτολεμαΐδας και Αμυνταίου, ώστε να διασφαλιστεί η απρόσκοπτη συνεχής λειτουργία, δίχως την εκτίναξη του κόστους λειτουργίας των επιμέρους Δια-Δημοτικών Επιχειρήσεων.

Σημειώνεται ότι ως έτος απόσυρσης των μονάδων του ΑΗΣ Αγ. Δημητρίου έχει καθοριστεί το 2025 και του ΑΗΣ Πτολεμαΐδα 5 το 2028.

Σημαντικότερο όλων, όπως αναφέρεται  από το ΤΕΕ, είναι η παντελής έλλειψη αναλυτικής αναφοράς στο ΕΣΕΚ περί των προβλέψεων κάλυψης των φορτίων τηλεθέρμανσης των πόλεων Κοζάνης, Πτολεμαΐδας και Αμυνταίου και της δυνατότητας να υπάρχει ομαλή μεταβατική λειτουργία σε νέα σχήματα παραγωγής ενέργειας τα οποία επίσης δεν αναφέρονται. Θεωρείται αναγκαίο να συμπεριληφθεί στο ΕΣΕΚ στοχευμένο και ρεαλιστικό κείμενο ανάλυσης της λειτουργίας των τηλεθερμάνσεων Δυτικής Μακεδονίας με τις υφιστάμενες ή μελλοντικές πηγές θερμικής ενέργειας, ώστε να επιτευχθεί συντεταγμένη παύση των λιγνιτικών μονάδων.
Ενώ ο σχεδιασμός που αναφέρεται στο  ΕΣΕΚ «για τη θέρμανση των περιοχών απολιγνιτοποίησης, η οποία προβλέπεται να συνεχιστεί με άλλα μέσα όπως τηλεθέρμανση με συμπαραγωγή υψηλής απόδοσης με φυσικό αέριο, αντλίες θερμότητας κατάλληλες για τις κλιματικές συνθήκες της περιοχής κ.λ.π…» δεν έχουν προχωρήσει και ειδικότερα:

• Δεν έχει ολοκληρωθεί η μονάδα συμπαραγωγής στον ΑΗΣ Καρδιάς.
• Σήμερα για την τηλεθέρμανση της Κοζάνης δεν υπάρχει καμία εναλλακτική τροφοδοσίας.
• Δεν έχει γίνει καμία ενέργεια για αντλίες θερμότητας που να υποστηρίζουν τις τηλεθερμάνσεις.
• Το κόστος χρήσης ηλεκτρολεβήτων (περίπτωση τηλεθέρμανσης Πτολεμαϊδας) είναι εκτός των πλαισίων της αγοράς ενέργειας με το ύψος του να το καθιστά εντελώς ασύμφορο.

Όπως αναφέρεται ο πρόεδρος του ΤΕΕ (ΤΔΜ), Νίκος Συλλίρης στην επιστολή του προς τον ΥΠΕΝ, στο πλαίσιο της διαβούλευσης για το ΕΣΕΚ, δεδομένου πως κρίσιμες υποδομές των δικτύων θέρμανσης της Π.Ε. Κοζάνης και Πτολεμαϊδας εξαρτώνται από τη λειτουργία των λιγνιτικών μονάδων, ο σχεδιασμός θα πρέπει να συνδεθεί με τα χρονοδιαγράμματα ολοκλήρωσης της εναλλακτικής πηγής θέρμανσης του δικτύου και σε κάθε περίπτωση να συνδεθεί με ένα ολιστικό πρόγραμμα εξοικονόμησης ενέργειας με ενιαίες επεμβάσεις σε επίπεδο κτιρίων και όχι μόνο κτιριακών μονάδων. Μέχρι τότε θα πρέπει να συνεχίσει η ταυτόχρονη λειτουργίας κατά τους χειμερινούς μήνες των μονάδων του Αγίου Δημητρίου και της Πτολεμαΐδας 5 για την τροφοδοσία των μονάδων τηλεθέρμανσης Κοζάνης και Πτολεμαΐδας. Σε άλλη περίπτωση, τίθενται σε κίνδυνο η λειτουργία των τηλεθερμάνσεων. Προτείνεται ως πλέον δόκιμη λύση η παροχή ενέργειας από την λειτουργία των μονάδων αυτών εκτός του χρηματιστηρίου ενέργειας.

Στην ίδια κατεύθυνση και η Δημοτική Επιχείρηση Τηλεθέρμανσης Πτολεμαϊδας ζητά να προσδιοριστεί με σαφή τρόπο ο τρόπος της πράσινης μετάβασης για υφιστάμενες τηλεθερμάνσεις στις λιγνιτικές περιοχές με ενεργή της συμμετοχή των ΑΠΕ. Ειδικότερα προτείνει στο ΕΣΕΚ να προστεθούν ότι:

• Η πράσινη μετάβαση για τις υφιστάμενες τηλεθερμάνσεις που βρίσκονται στις Ζώνες Απολιγνιτοποίησης (Ζ.ΑΠ.), θα επιτευχθεί με διείσδυση των ΑΠΕ στο ενεργειακό μίγμα της παραγόμενης θερμικής ενέργειας, με τον εξηλεκτρισμό τους (power to heat) μέσω φωτοβολταϊκών σταθμών, αντλιών θερμότητας ηλεκτρικών λεβήτων και αποθήκευσης θερμικής ενέργειας (Thermal Energy Storage)
• Οι υφιστάμενες τηλεθερμάνσεις που βρίσκονται στις Ζώνες Απολιγνιτοποίησης (Ζ.ΑΠ.) συμπεριλαμβάνονται στις ευέλικτες οντότητες, οι οποίες μπορούν να παρέχουν υπηρεσίες ευελιξίας/απόκρισης ζήτησης με τον εξηλεκτρισμό τους (power to heat), μέσω της αποθήκευσης θερμικής ενέργειας («θερμικές μπαταρίες» – Thermal Energy Storage), η οποία θα προέρχεται από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας (ΑΠΕ).

Για απουσία συγκεκριμένης πολιτικής στο ζήτημα της θέρμανσης και τηλεθέρμανσης των λιγνιτών περιοχών την ώρα που δρομολογούνται έργα άνω των 400 ευρώ βασισμένα στο αέριο κάνει λόγο και το Green Tank.

Όπως αναφέρει  υπάρχει μόνο μια αόριστη αναφορά στο ζήτημα αυτό που είναι εξ ορισμού κομβικής σημασίας για τη Δίκαιη Μετάβαση των λιγνιτικών περιοχών: «Ειδική μέριμνα θα ληφθεί για τη θέρμανση των περιοχών απολιγνιτοποίησης, η οποία προβλέπεται  να συνεχισθεί με άλλα μέσα όπως τηλεθέρμανση με συμπαραγωγή υψηλής απόδοσης με φυσικό αέριο, αντλίες θερμότητας κατάλληλες για τις κλιματικές συνθήκες της περιοχής κ.λπ.»

Την ίδια στιγμή, δρομολογούνται έργα κόστους που ξεπερνά τα 400 εκατ. ευρώ τα οποία βασίζονται εξολοκλήρου στο αέριο για 5 λιγνιτικές πόλεις. Περιλαμβάνουν μεταξύ άλλων την κατασκευή αγωγού που θα φέρνει στη Δ. Μακεδονία αζέρικο αέριο από τον ΤΑΡ, μια νέα μονάδα ΣΗΘΥΑ με καύσιμο αέριο, αγωγούς που θα συνδέσουν το κεντρικό σύστημα στην Καρδιά με τις τηλεθερμάνσεις τριών πόλεων (Κοζάνη, Πτολεμαΐδα, Αμύνταιο) αλλά και μεμονωμένους λέβητες αερίου και δίκτυα διανομής για τις λιγνιτικές πόλεις που δεν διαθέτουν σύστημα τηλεθέρμανσης (Φλώρινα & Μεγαλόπολη).