Η υλοτομία είναι μια σημαντική δραστηριότητα για τους κατοίκους των χωριών, γιατί τους προσφέρει ξύλο για θέρμανση, οικοδομή και άλλες καθημερινές ανάγκες. Όταν όμως γίνεται με μέτρο και σύμφωνα με τους νόμους, συμβάλλει στην ορθολογική διαχείριση των δασών. Αντίθετα, η παράνομη ή υπερβολική υλοτομία μπορεί να προκαλέσει σοβαρές ζημιές στο περιβάλλον, όπως διάβρωση του εδάφους, μείωση της βιοποικιλότητας και αλλαγές στο κλίμα. Γι’ αυτό είναι απαραίτητο να προστατεύουμε τα δάση, να αναδασώνουμε τις καμένες ή κομμένες περιοχές και να χρησιμοποιούμε το ξύλο με υπευθυνότητα και σεβασμό προς τη φύση
Η μέθοδος αυτή, αν και πιο αργή και κοπιαστική από τη χρήση μηχανημάτων, θεωρείται πολύ πιο φιλική προς το περιβάλλον. Δεν καταστρέφει το έδαφος, δεν προκαλεί ηχορύπανση και δεν χρειάζεται καύσιμα. Ωστόσο, η υλοτομία με μουλάρια κινδυνεύει να χαθεί. Οι νέοι δεν ακολουθούν εύκολα αυτό το επάγγελμα είναι δύσκολο, κουραστικό και όχι πάντα οικονομικά αποδοτικό. Παρ’ όλα αυτά, σε μερικά χωριά επιμένουν να τη διατηρούν, όχι μόνο για πρακτικούς λόγους, αλλά και ως κομμάτι της παράδοσής τους.
Καυσόξυλα
H Μυρωδιά του Ξύλου διαχέεται το διάστημα αυτό σε όλα τα σπίτια των ορεινών οικισμών της Δυτικής Μακεδονίας, καθώς, συγκαταλέγεται, ακόμη τουλάχιστον, μεταξύ, των οικονομικότερων λύσεων θέρμανσης. Οι πολύβουοι βοριάδες και η ανεπαίσθητη ψύχρα εμφανίζονται στις αρχές του φθινοπώρου και λίγο αργότερα τα βουνά ντύνονται στο χρώμα του χειμώνα, με τα χιόνια να εμφανίζονται στις βουνοκορφές και σταδιακά να «ροβολούν» στα χαμηλότερα υψόμετρα, στις αυλές των σπιτιών.
Η ξυλόσομπα, τα τζάκια, οι λέβητες ξύλου, ανάβουν από νωρίς το πρωί μέχρι τα μεσάνυχτα, με τις νοικοκυρές να μην αφήνουν την τσιμπίδα (μασιά) από το χέρι τους, τροφοδοτώντας με καυσόξυλα τις εστίες θέρμανσης, για να ζεσταθεί και το τελευταίο δωμάτιο του σπιτικού τους. Η διαδικασία της προμήθειας, της πιο φθηνής, προς το παρόν τουλάχιστον, λύσης θέρμανσης, ξεκινά από την Άνοιξη, καθώς οι Πρόεδροι των Κοινοτήτων θα πρέπει να ενημερώσουν το Δασαρχείο για τις ποσότητες χωρικών που έχουν ανάγκη οι οικογένειες, αν και παραλαμβάνουν λιγότερα χωρικά, ώστε να τα τακτοποιήσουν στα υπόγεια, η, στις αποθήκες τους για να ξεραθούν, και για να αποφευχθούν, στην περίπτωση των υγρών καυσόξυλων, βλάβες στους ξυλολέβητες.
Το χωρικό, κατά μέσο όρο, κοστίζει 24 ευρώ περίπου, και υπολογίζεται, ανάλογα με την ποσότητα, πάντα κατά Μ Ο, ότι οι αποδέκτες θα πληρώσουν 800-1000 ευρώ. Συχνά οι αρχικές προμήθειες καυσόξυλων δεν επαρκούν, καθώς ο χειμώνας, ειδικότερα στη Δυτική Μακεδονία, διαρκεί 10 μήνες, οπότε, στρέφονται στις αποθήκες δασικών προϊόντων.
Υπάρχουν Κοινότητες στις οποίες καθυστερεί η διανομή, καταγράφηκαν μάλιστα περιπτώσεις μη διάθεσης για τον χειμώνα, και οι κάτοικοι, είτε, αναγκάστηκαν να κάψουν τα αποθέματα της προηγούμενης χρόνιας, είτε, να αποταθούν στους εμπόρους, αγοράζοντας σε ακριβότερες τιμές. Χρόνο με τον χρόνο διαπιστώνεται, ότι αλλάζουν τα δεδομένα και στην ξύλευση, περιορίζεται η διάθεση των χωρικών, και θα πρέπει να αποφευχθούν οι περιπτώσεις εκείνες, όπως συνέβη παλαιότερα, να ξηλώνονται, δέντρα για να ζεσταθούν τα νοικοκυριά.
