Ερωτήματα παιδιών που παιδεύουν τους γονείς τους – η αξία του επαγγελματικού προσανατολισμού (της Μαρίας Μπιλιώνη*)

Όπως όλοι πια γνωρίζουμε ο ρόλος του γονέα είναι εξελικτικός. Αυτό σημαίνει ότι ο ρόλος αλλάζει μορφή, καθήκοντα, πεδία εφαρμογής, υπόσταση, κύρος και πολλά άλλα ανάλογα με την ηλικία που διανύει το παιδί. Σταθερό καθήκον στο ρόλο του γονέα, ανεξάρτητα από την ηλικία του παιδιού, είναι να απαντά στις ερωτήσεις του γιου ή της θυγατέρας του. Και άντε υπάρχουν «εύκολες» ερωτήσεις όπως «Γιατί η κούκλα μου δεν περπατά; Γιατί αστράφτει; Πώς θα πάω στο γήπεδο; Τι ρούχα να φορέσω; Πώς να βάλω πολλά καλάθια;» και πολλές πολλές άλλες. Τι γίνεται όμως με την πάροδο των χρόνων και καθώς το βλαστάρι μας μεγαλώνει, όταν αρχίζουν οι ερωτήσεις να γίνονται πιο δύσκολες:

• Ποιο είδος λυκείου μου ταιριάζει καλύτερα;

• Ποια ομάδα προσανατολισμού να ακολουθήσω;

• Ποια μαθήματα με συμφέρει να επιλέξω;

• Ποια επιστημονικά πεδία να δηλώσω;

• Ποια επαγγέλματα μου ταιριάζουν;

• Τι ακριβώς αφορά το κάθε ένα από τα επαγγέλματα που μου προτείνονται;

• Τι ανταπόκριση έχουν στην αγορά εργασίας;

• Ποια τμήματα ΑΕΙ ή ΤΕΙ να δηλώσω στο μηχανογραφικό;

Εδώ, τα πράγματα σοβαρεύουν, οι απαντήσεις είναι δύσκολες και ο γονιός καλείται να συνδράμει με τον καλύτερο δυνατό τρόπο στο ταξίδι των αναζητήσεων του παιδιού που καταλήγει στην σωστή επαγγελματική επιλογή. Δεν δίνει απαντήσεις στα καίρια αυτά ερωτήματα του παιδιού, αλλά το βοηθά στην επιλογή σπουδών και επαγγέλματος στηρίζοντάς το με τέτοιο τρόπο, ώστε να προετοιμαστεί κατάλληλα και να ασχοληθεί με σοβαρότητα με το θέμα πριν ληφθεί η απόφαση αυτή.

Επιλέγοντας επάγγελμα ο νέος επιλέγει ουσιαστικά τον τρόπο ζωής του. Κάθε επάγγελμα σήμερα χαρακτηρίζεται από αβεβαιότητα για το μέλλον εξαιτίας των ραγδαίων αλλαγών που συντελούνται στην τεχνολογία και στην οικονομία, γεγονός που βιώνεται έντονα λόγω της δεινής κατάστασης της ελληνικής οικονομίας. Ενώ οι σπουδές που απαιτούνται για ορισμένα επαγγέλματα είναι μακροχρόνιες µε μεγάλο κόστος, η επαγγελματική επιτυχία είναι αμφίβολη. Συνυπολογίζοντας όλα αυτά, καταλήγουμε στο ότι η ύπαρξη κριτηρίων για την επιλογή ενός επαγγέλματος εκ μέρους ενός νέου είναι απαραίτητη.

Για την σωστή επαγγελματική επιλογή απαραίτητη προϋπόθεση είναι να συνειδητοποιήσει, να ιεραρχήσει ο κάθε νέος τις κλίσεις και τα ενδιαφέροντά του, τις προσωπικές του επιθυμίες και επιδιώξεις και να συνυπολογίσει τις δυνατότητες και ανάγκες του. Ο τεχνίτης, ο μηχανικός, ο γιατρός, ο φιλόλογος, ο χημικός, ο καλλιτέχνης, εφόσον αισθάνονται ότι η καθημερινή τους ενασχόληση τους γεμίζει, όταν έρθουν αντιμέτωποι με τις αναμενόμενες δυσκολίες, απογοητεύσεις και συγκρούσεις, έχουν το απαραίτητο εσωτερικό κίνητρο, το πάθος για να παλέψουν όλες τις δυσχέρειες και να δημιουργήσουν, να προκόψουν, να εξελιχθούν στο επαγγελματικό περιβάλλον που επέλεξαν να δραστηριοποιηθούν. Έπειτα, το οικογενειακό περιβάλλον, η οικογενειακή και πολιτισμική παράδοση είναι κάποια από τα κριτήρια που πρέπει να λαμβάνονται σοβαρά υπόψη στην τελική απόφαση του κάθε νέου. Ένας ειλικρινής διάλογος με τους γονείς αποτελεί σοβαρό βήμα πριν την τελική απόφαση. Οι γονείς πρέπει να ενημερώσουν ξεκάθαρα τα παιδιά τους για την οικονομική δυνατότητα της οικογένειας, καθώς σήμερα η ρευστότητα μειώνεται και τα δεδομένα αλλάζουν συνεχώς.

Μέσα σε αυτό το πολυσύνθετο πλαίσιο γίνεται εύκολα αντιληπτό ότι η επιλογή σπουδών και επαγγέλματος είναι ένα ζήτημα μεγάλης σημασίας. Μια σωστή επιλογή μπορεί να γίνει η αφετηρία μιας επιτυχημένης σταδιοδρομίας. Αντιθέτως, μια άστοχη επιλογή μπορεί να οδηγήσει τον νέο σε ένα επάγγελμα που δεν θα τον ενδιαφέρει, γεγονός που μπορεί να επηρεάσει αρνητικά τη ζωή του. Ένα τόσο κρίσιμο ζήτημα λοιπόν, δεν πρέπει να αφήνεται στην τύχη του. Πρέπει να αντιμετωπιστεί από όλους -γονείς και παιδιά- με τη δέουσα προσοχή.

**της Μαρίας Μπιλιώνη, Συμβούλου Εκπαίδευσης & Σταδιοδρομίας, www.tangramedu.net