Με το νόμο 2193/1994, που ομόφωνα ψήφισε η Βουλή στις 24-2-1994, ορίστηκε η 19η Μαΐου ως Ημέρα Μνήμης της Γενοκτονίας των Ελλήνων του Πόντου.
Είναι η αποφράδα ημέρα του Ποντιακού Ελληνισμού. Είναι η ημέρα που ο Κεμάλ το 1919 αποβιβάζεται στη Σαμψούντα, δήθεν για να ειρηνεύσει την περιοχή. Αντί όμως να προστατεύσει τους Έλληνες κατοίκους από τη δολοφονική μανία των Τσετών, συμμάχησε μ΄αυτούς και τον υποκινητή τους Τοπάλ Οσμάν και με το σύνθημα « Η Τουρκία στους Τούρκους» έθεσε σε εφαρμογή το σχέδιο των Γερμανών συμμάχων της για την τελειωτική εξόντωση του ελληνικού πληθυσμού σε όλο τον Πόντο.
Η ίδρυση της σύγχρονης Τουρκικής Δημοκρατίας ήταν η κατάληξη μιας μακράς και έντονης διαδικασίας συγκρούσεων και εθνικών ανταγωνισμών. Για τη μετάβαση από την μουσουλμανική πολυεθνική Οθωμανική Αυτοκρατορία στη σύγχρονη Τουρκία χρησιμοποιήθηκαν μέθοδοι και μέσα αποκρουστικά από την ανθρωπότητα. Η ενεργοποίηση του ισλαμικού φανατισμού από τους Νεότουρκους εθνικιστές οδήγησε σε γενοκτονία του χριστιανικού πληθυσμού κατά το πρώτο τέταρτο του 20ου αιώνα. Οι χριστιανικοί πληθυσμοί της περιοχής (Αρμένιοι, Έλληνες, Ασσύριοι) που αποτελούσαν αυτόχθονες λαούς και υπέστησαν την τουρκική ισλαμική κυριαρχία, αντιστάθηκαν και άντεξαν για αιώνες την αφομοιωτική πολιτική, αλλά κατέληξαν θύματα γενοκτονίας στο όνομα της εθνοκάθαρσης.
Μόνο στο χώρο του Πόντου, της σημερινής βόρειας Τουρκίας τα θύματα, Έλληνες Πόντιοι, ανήλθαν πλέον των 300.000 ατόμων. Τα περισσότερα από θύματα αυτά (άνδρες, γυναίκες και παιδιά) προέρχονταν από τους πληθυσμούς των περιοχών του Πόντου Τρίπολις- Κοτύωρα – Αμισός.
Η συστηματική φυσική εξόντωση του ελληνικού πληθυσμού με σφαγές, διαρπαγές και πορείες θανάτου ¨Μινχάουζεν και Άουσβιτς εν ροή¨ αποφασίστηκε και πραγματοποιήθηκε με πρόθεση την ολική καταστροφή και εξάλειψή του ως ομάδας εθνικής και θρησκευτικής. Διαπράχθηκε δηλαδή το έγκλημα της γενοκτονίας, όπως αυτό ορίζεται στο Διεθνές Δίκαιο του 1948 Διεθνή Σύμβαση για την πρόληψη και την καταστολή του εγκλήματος της γενοκτονίας.
Τον Νοέμβριο του 1921, στην κορύφωση των γεγονότων της Ποντιακής γενοκτονίας, οι συγγραφείς και καλλιτέχνες της Ελλάδος, ο Καζαντζάκης, ο Παλαμάς, ο Σικελιανός και δεκάδες άλλοι απήυθυναν κοινή ανοιχτή επιστολή διαμαρτυρίας προς τον πνευματικό κόσμο της Ευρώπης και της Αμερικής για τις τουρκικές φρικαλεότητες χαρακτηρίζοντας την ανοχή τους από τον πολιτισμένο κόσμο ως ¨πένθος της ανθρωπότητας¨.
Δυστυχώς φαίνεται ότι πρέπει ακόμα να πενθεί η ανθρωπότητα, όταν το βαρύτερο από τα εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας, το έγκλημα της γενοκτονίας, δεν αντιμετωπίζεται με την τιμωρία ή την συγγνώμη, αλλά με την συγκάλυψη, όπως έγινε και γίνεται με την γενοκτονία των Ποντίων.
Εμείς, ως άμεσοι απόγονοι των θυμάτων αυτού του εγκλήματος, δεν μπορούμε να σιωπούμε και να υποκρινόμαστε ότι αγνοούμε την ιστορία μας.
Τα τραύματα που προκάλεσε η βία του τουρκικού εθνικισμού στους Έλληνες του Πόντου δεν έχουν επουλωθεί μέχρι και σήμερα. Όσοι από τους καταδιωκόμενους Πόντιους κατάφεραν να καταφύγουν ως πρόσφυγες στην πρώην Σοβιετική Ένωση αντιμετώπισαν, λίγα χρόνια αργότερα, τη Σταλινική βία και την νέα προσφυγιά στην μεγάλη ενδοχώρα της Ασίας. Με τη σοβιετική κατάρρευση οι δύο φορές εκτοπισμένοι Πόντιοι θα πάρουν τον δρόμο προς την Ελλάδα ως νεοπρόσφυγες.
Για τον ποντιακό Ελληνισμό οι συνέπειες της γενοκτονίας είναι υπαρκτές μέχρι και σήμερα.
Σαν λαός και σαν ποντιακό κίνημα τις έχουμε συζητήσει, έχουμε αγωνισθεί , έχουμε διαμαρτυρηθεί έχουμε κλάψει για αυτές.
Ειδικά σε αυτήν την πλατεία όπου ο λαός της Πτολεμαΐδας είχε την τιμή να συμμετέχει στην πρώτη αγωνιστική διεκδίκηση για την ανάδειξη των ζητημάτων που προκάλεσε η βίαιη εξόντωση του ποντιακού λαού και η αναγκαστική προσφυγιά.
Σε αυτήν εδώ την πλατεία που πριν τρεις δεκαετίες τέθηκε για πρώτη φορά το ζήτημα της Διεθνούς αναγνώρισης της γενοκτονίας έχουμε συζητήσει πολλές φορές για όλα τα θέματα.
Θα επιμερισθώ μόνον σε δύο, πιο σύγχρονα αλλά τα σημαντικότερα πιστεύω.
Οι Έλληνες Πόντιοι έχουν έναν επιπλέον λόγο να ενδιαφέρονται για την πολιτική και την γενικότερη πρόοδο της Τουρκίας, ώστε αυτή να καταστεί μέλος της ευρωπαϊκής κοινωνίας. Διότι στον ιστορικό Πόντο, που τώρα είναι μέρος της τουρκικής επικράτειας, ζουν πολλές χιλιάδες ποντιόφωνοι, οι οποίοι έχουν κάθε δικαίωμα στο ευρωπαϊκό πολιτιστικό κεκτημένο, στην ιστορική μνήμη και στη διατήρηση των ιδιαίτερων πολιτιστικών αξιών τους, από τις οποίες κυριότερη αξία είναι η ποντιακή γλώσσα. Iδίως όπως ομιλείται σε εκείνη την περιοχή και σήμερα, είναι η πλησιέστερη στην αρχαία ελληνική γλώσσα.
Οι κυβερνήσεις και στην περίπτωσή μας η τουρκική κυβέρνηση πρέπει να αναλάβουν το θάρρος της δημόσιας ομολογίας και να αναγνωρίσουν τις γενοκτονίες των αρχών του προηγούμενου αιώνα, της Αρμενικής, Της Ποντιακής και της Ασσυριακής. Αυτό θα απαλλάξει τον τουρκικό λαό από ενοχές, θα βοηθήσει την τουρκική κοινωνία να θεμελιώσει μια ειλικρινή και αρμονική σχέση με την ιστορία, τη γεωγραφία και τους άλλους λαούς. Θα καταπραΰνει τα δικαιολογημένα δυσάρεστα συναισθήματα των Ελλήνων Ποντίων. Παράλληλα με αυτόν τον τρόπο θα εκδηλωθεί έμπρακτα ο σεβασμός της φυσικής υπόστασης και των περιουσιών των χριστιανικών μειονοτήτων που κατοικούν σήμερα στην Τουρκική Δημοκρατία, ο σεβασμός και η προστασία της ποντιακής γλώσσας και των μνημείων μεγάλης ιστορικής, καλλιτεχνικής και αρχιτεκτονικής αξίας, που είναι διάσπαρτα σε όλο τον ιστορικό Πόντο.
Η Τουρκική Δημοκρατία, πρέπει να τολμήσει να αντικρύσει την αλήθεια της σύγχρονης Ιστορίας, να εγκαταλείψει την πολιτική διάκρισης των πολιτών της με βάση τις θρησκευτικές πεποιθήσεις ή την εθνική καταγωγή τους και να αφομοιώσει το ευρωπαϊκό πολιτιστικό κεκτημένο.
Στον Πόντο (και γενικά στη Μικρά Ασία) συντελείται τα τελευταία χρόνια η νέα γενοκτονία του πολιτισμού σε όλες τις μορφές του και αποτελεί την τελική φάση εξάλειψης της ιστορίας του τόπου.
Οι Τούρκοι αποδέχονται την ύπαρξη των Ελλήνων, όχι ως συνέχεια της ιστορίας από την αρχαιότητα, αλλά σαν λαού που από την περίοδο της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας και στη συνέχεια Βυζαντινής και Οθωμανικής, μετακινείται όπως και οι άλλοι εντός των ορίων της εκάστοτε μεγάλης αυτοκρατορίας (γι΄αυτό και αποδέχονται την ονομασία Grec αλλά όχι Hellenes). Δεν αποδέχονται ούτε τη συνέχεια του Ελληνισμού, ούτε τον χαρακτηρισμό των Ελλήνων ως αυτοχθόνων.
Στην Τουρκία ο τρόπος παρουσίασης των εκθεμάτων και των κειμένων στηρίζει άλλες σκέψεις για τον χαμένο πλούτο των μνημείων και την ιστορία του Πόντου. Υπάρχει έντεχνα ένα έλλειμμα στην παρουσίαση της ιστορίας, ωσάν η ιστορία της Πόντου να ξεκινά από τους ρωμαϊκούς χρόνους. Αυτό ανάγεται και στο γεγονός ότι η ελληνιστική περίοδος δεν έχει ακόμη να επιδείξει πλούτο ανάλογο των άλλων περιοχών της Μικράς Ασίας. Αν δεν διασφαλιστεί η ταυτότητα του πολιτισμού στη φάση της εξέλιξης της πολιτικής καταστροφής ή παραμόρφωσης των μνημείων και γενικά οικειοποίησης των αξιών πολιτισμού (πχ κτήρια, μνημεία) ή παραφθοράς του (πχ γλώσσα), τότε οι Έλληνες εκ Πόντου που αγωνίζονται για την αναγνώριση της γενοκτονίας δεν θα έχουν πολιτισμικά στοιχεία αναφοράς, δεν θα έχουν γνωρίσματα υπόστασης.
Αν στον πολιτισμό του πόντου δεν αποδοθεί η ελληνική του ταυτότητα, τότε οι γεννήτορες του πολιτισμού θεωρούνται ανύπαρκτοι και πολιτικώς αστήρικτοι.
Προκύπτουν τα εξής ερωτήματα προς την ελληνική εξωτερική πολιτική:
- Γιατί δεν εκφράζεται σε πλαίσια προσέγγισης των δύο λαών η ανάγκη αποκατάστασης της ταυτότητας του ελληνικού πολιτισμού της Ανατολής;
- Γιατί επικρατεί ο συμβιβασμός με τον όρο ¨μειονότητες¨;
- Γιατί καλλιεργείται ο ενδοτισμός στα πλαίσια της πολιτικής της Ελλάδος όσον αφορά πολιτισμικά δικαιώματα (μνημεία, γνωρίσματα ταυτότητας των Ελλήνων της Μικράς Ασίας κλπ)
- Γιατί υπάρχει η ανοχή μπροστά στον αποχαρακτηρισμό των μνημείων μέσω αναστήλωσης; Γιατί δεν απαιτείται η σύμπραξη Ελλήνων επιστημόνων κατά την εξέλιξη της διαδικασίας;
- Γιατί δεν απαιτείται η επαναλειτουργία εκκλησιών στον Πόντο, όπως και Προξενείου στην Τραπεζούντα;
- Γιατί συνεχίζει η αποσιώπηση από μέρους της Ελλάδας της συνεχούς παρουσίας ελληνικού πληθυσμού στον Πόντο;
κλπ κλπ
Την συμβολική αυτή ημέρα εθνικής μνήμης, κάθε χρόνο η Παμποντιακή Ομοσπονδία Ελλάδος (Π.Ο.Ε) διοργανώνει ανοικτή πανελλαδική συγκέντρωση τιμής, διαμαρτυρίας και διεκδίκησης στην Πλατεία Αγίας Σοφίας.
Μέσα απ΄αυτές τις αγωνιστικές συγκέντρωσεις καλείται κάθε φορά η Τουρκία να αναγνωρίσει το διαπραχθέν έγκλημα της γενοκτονίας σε βάρος των Ελλήνων του Πόντου και να ζητήσει συγγνώμη.
Προβάλλεται το αίτημα για τη διεθνή αναγνώριση της γενοκτονίας. Ζητείται από την Ελληνική Κυβέρνηση να θέσει το αίτημα στην Τουρκική Κυβέρνηση και στους αρμόδιους διεθνείς οργανισμούς.
Πρέπει να απαιτήσουμε επιτέλους την απομάκρυνση από την Ακρόπολη της Κερασούντας του ανδριάντα του ειδεχθέστερου εγκληματία σφαγέα των Ποντίων Τοπάλ Οσμάν και θα διατρανώσουμε την απόφασή μας να αγωνιστούμε με σθένος και επιμονή για τη δικαίωση των προγόνων μας – θυμάτων της γενοκτονίας.
Καλούμε τους απανταχού Έλληνες να ενισχύσουν με την παρουσία τους τον ηθικά, ιστορικά και εθνικά δίκαιο αγώνα μας.
Καλούμε όλους τους δημοκρατικούς λαούς και τα εθνικά τους κοινοβούλια να αναγνωρίσουν τη γενοκτονία του Πόντου και των χριστιανικών πληθυσμών της Μικράς Ασίας.
Σημείωση: Ο Παντελής Καραλευθέρης ήταν μέλος του Δ.Σ. της Διεθνούς Ομοσπονδίας Ποντίων Ελλήνων και είναι μέλος του Δ.Σ. της ΔΕΗ Α.Ε. ως εκπρόσωπος των εργαζομένων.
