Ένα φιλόδοξο και παράλληλα δύσκολο εγχείρημα βρίσκεται σε εξέλιξη το διάστημα αυτό, και αφορά την αναζήτηση στοιχείων για τον εντοπισμό του οικισμού της Μολισχού η Μολεσχών, έδρα Επισκοπής κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας, μεταξύ των Κοινοτήτων Αναρράχης – Εμπορίου, με σκοπό την ανάδειξη της μακραίωνης ιστορίας της περιοχής, ερευνώντας παράλληλα και άλλες παραμέτρους της θρησκευτικής, κοινωνικής, γεωγραφικής, φυσιογνωμίας της.
Σύμφωνα με την ιστορικό, ειδικευμένη στη νεότερη και σύγχρονη Ελληνική και Ευρωπαϊκή Ιστορία Εύη Κοβάτση και τη συνδρομή του Ιστορικού -Γεωγράφου Δυτικομακεδόνα Δρ Γιώργου Τσότσιου, ύστερα από πρωτοβουλία του Προέδρου της κοινότητας Αναρράχης Μάκη Κωτσίδη, επιχειρείται να βγεί στο φώς ο οικισμός της Μολισχού η Μολεσχών, τα ίχνη του οποίου χάνονται ξαφνικά, αν και είναι γνωστός ο ακριβής τόπος, πιθανολογώντας, πως είτε καταστράφηκε, είτε, οι κάτοικοι του εξισλαμίστηκαν.
Επίσης, σύμφωνα με εκκλησιαστικές πηγές η Επισκοπή κάποια στιγμή και για άγνωστο διάστημα μεταφέρθηκε στην Κρέμτσα, το σημερινό Μεσόβουνο και στη συνέχεια στην Κατράνιτσα, Πύργοι, ενώ, το 1759 μετά τον εκτουρκισμό της έδρας της Νότιας Μητρόπολης Μογλενών στην Αλμωπία, επέρχεται συνένωση των δύο Μητροπόλεων και μετονομάζεται σε Μητρόπολη Μογλενών και Κατρανίτσης, χωρίς τότε να αναφέρεται τίποτε σχετικό για τον οικισμό αυτό, που ήκμασε θρησκευτικά από τον 12ο αιώνα. Η έρευνα διατρέχει την περίοδο από τον 15ο αιώνα, μέχρι και το 1861 οπότε η Έδρα της Μητρόπολης μεταφέρεται από το Εμπόριο στη Φλώρινα και μετονομάζεται σε Φλωρίνης και Αλμωπίας.
Δυστυχώς δεν υπάρχουν πηγές που να διευκολύνουν το έργο αυτό, αρχεία που αποθηκεύτηκαν σε κατοικία στο Εμπόριο, είτε κάηκαν, είτε καταστράφηκαν, ενώ, οι ερευνητές προσανατολίζονται στην αναζήτηση αρχείων από ιστορικούς των γειτονικών Βαλκανικών χωρών « για να βγάλουν κάποια άκρη»
ΕΡΤ ΚΟΖΑΝΗΣ
Άιντε τώρα θα ανθίσει ο τουρισμός. Όλοι οι χρυσοθήρες στην περιοχή!
ΜΗΠΩΣ Η ΠΕΡΙΟΧΗ ΕΙΝΑΙ ΚΑΠΟΥ ΣΤΗΝ ΠΑΝΑΓΙΑ ΓΡΕΒΕΝΩΝ;