Ολοκληρώθηκε, την Παρασκευή 3 Οκτωβρίου 2025, η συζήτηση και ψήφιση νομοσχεδίου του Υπουργείου Εθνικής Άμυνας, για την άσκηση του δικαιώματος προαίρεσης από τη χώρα μας, για την απόκτηση μίας ακόμα φρεγάτας «FDI HN» γνωστότερης ως BELHARRA. Με τα σχέδια συμβάσεων που ενσωματώθηκαν στο νομοσχέδιο, η Ελλάδα θα αποκτήσει συνολικά 4 φρεγάτες, αναβαθμισμένες σε σχέση με την αρχική παραγγελία και πρόβλεψη, επιπέδου Standard2++ (έναντι του αρχικού Standard2).
Ξεδιπλώνοντας την απόκτηση των τεσσάρων φρεγατών από τη χώρα μας, ο εισηγητής της πλειοψηφίας, Στάθης Κωνσταντινίδης, αναφέρθηκε στο ιστορικό της συμφωνίας της Ελλάδας με τη Γαλλία, με τη σύναψη της Στρατηγικής Εταιρικής Σχέσης στην Άμυνα και στην Ασφάλεια, ανάμεσα στις δύο χώρες, τον Σεπτέμβριο του 2021, που αποτέλεσε τον προπομπό του Μνημονίου Συνεργασίας και στη συνέχεια των συμβάσεων για την αγορά τριών πλήρως εξοπλισμένων φρεγατών, με δικαίωμα προαίρεσης για μία ακόμα, ενώ το ενέταξε και στο διεθνές περιβάλλον της εποχής, που επέτρεψε την επίτευξη μίας πολύπλευρα επωφελούς για την πατρίδα μας συμφωνίας.
Έτσι, πλέον, το Πολεμικό μας Ναυτικό θα αποκτήσει σύντομα 4 υπερσύγχρονες φρεγάτες, εξοπλισμένες με την τελευταία λέξη της τεχνολογίας και των αμυντικών συστημάτων, που μαζί με τις άλλες προμήθειες και τις οργανωτικές αναδιατάξεις, που έχουν σχεδιαστεί με ορίζοντα το 2030, θα θωρακίσουν την Ελλάδα από στεριά, θάλασσα και αέρα.
Παρά τις επιφυλάξεις που διατύπωσαν τα κόμματα της Αντιπολίτευσης, τις οποίες ο Εισηγητής της πλειοψηφίας χαρακτήρισε υπερβολικές, απρόσφορες και προσχηματικές, το νομοσχέδιο έλαβε 243 ψήφους.
Περαιτέρω, στη δευτερολογία του, ο Εισηγητής εξέφρασε την ικανοποίησή του για την αυξημένη πλειοψηφία, την οποία χαρακτήρισε γνώμονα και για επόμενα νομοσχέδια που θα ενισχύσουν περαιτέρω τις αποτρεπτικές δυνάμεις τη χώρας, ενώ κάλεσε τον Υπουργό Εθνικής Άμυνας κ Δένδια, να συμπεριλάβει η κυβέρνηση, τη Δυτική Μακεδονία και το Νομό Κοζάνης, στα διάφορα εθνικά και ευρωπαϊκά εξοπλιστικά προγράμματα, δεδομένου ότι αποτελεί μία περιοχή με πλούσια βιομηχανική κουλτούρα, με μηχανολογική γνώση, με έμπειρο και καταρτισμένο ανθρώπινο δυναμικό, με διαθέσιμα εδάφη, με ένα πανεπιστήμιο που συμμετέχει στο εθνικό αμυντικό οικοσύστημα καινοτομίας και με επιδοτούμενα προγράμματα από το Σχέδιο Δίκαιης Μετάβασης. Και συμπλήρωσε: «Είναι εθνικό καθήκον, κύριε Υπουργέ, η ενίσχυση των ενόπλων δυνάμεων. Είναι εθνικό καθήκον η στήριξη της ελληνική περιφέρειας. Είναι εθνικό καθήκον η υποστήριξη περιοχών που διανύουν ιδιαίτερες συνθήκες, όπως ο τόπος μου, που βιώνει τις επαχθείς κοινωνικοοικονομικές συνέπειες της απολιγνιτοποίησης.
Ακολουθεί ολόκληρη η τοποθέτηση του Εισηγητή του Νομοσχεδίου, βουλευτή ΠΕ Κοζάνης, Στάθη Κωνσταντινίδη.
«Συζητούμε, σήμερα, κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, ένα σ/ν του Υπουργείου Εθνικής Άμυνας το οποίο ενσωματώνει 2 συμβάσεις, με τις οποίες τροποποιούνται 2 προηγούμενες εξοπλιστικές συμβάσεις, οι υπό στοιχεία 016B/21 και 017Β/21.
Τι αφορούσαν αυτές;
Την απόκτηση 3 φρεγατών Belharra και την εν συνεχεία υποστήριξή τους, καθώς και τη δυνατότητα αγοράς μίας ακόμα το επόμενο διάστημα.
Συμβάσεις που είχαν επίσης ψηφιστεί και πάλι σε ΝΣ που αποτέλεσε το ν. 4891/2022 «Για την ενίσχυση της αμυντικής θωράκισης της χώρας». Ειδικότερα:
- με το πρώτο άρθρο του είχε εγκριθεί η με αριθμό 016Β σύμβαση, για την προμήθεια 3 φρεγατών άμυνας και επέμβασης «FDI HN», συνολικού κόστους 2 δις 261 εκ €, συμπεριλαμβανομένου του εξοπλισμού και της εκπαίδευσης του πληρώματος και των συντηρητών, καθώς και η προαίρεση αγοράς μιας ακόμα φρεγάτας κόστους 719.600.000 €
- Ενώ, με το δεύτερο άρθρο του είχε εγκριθεί η με αριθμό 017Β σύμβαση, για την Εν Συνεχεία Υποστήριξη των 3 φρεγατών, μαζί με τις συναφείς υπηρεσίες και τα είδη, για περίοδο 36 μηνών από την παράδοση κάθε φρεγάτας, κόστους 138 εκατ €, ενώ προβλεπόταν και η δυνατότητα αγοράς αντίστοιχου πακέτου Υποστήριξης για την 4η φρεγάτα, εφόσον ασκούσαμε το δικαίωμα προαίρεσης.
Πως καταλήξαμε στις Belharra;
Οι ανάγκες του Πολεμικού μας Ναυτικού ήταν γνωστές και πριν από την υπογραφή της Συμφωνίας Στρατηγικής Εταιρικής Σχέσης, στην Άμυνα και στην Ασφάλεια, ανάμεσα σε Ελλάδα και Γαλλία, τον Σεπτέμβριο του 2021, που αποτέλεσε τον προπομπό του Μνημονίου Συνεργασίας και στη συνέχεια των συμβάσεων για την αγορά 3 πλήρως εξοπλισμένων φρεγατών, με δικαίωμα προαίρεσης για μία ακόμα.
Αναφέρθηκα στην Επιτροπή μας στο διεθνές περιβάλλον της εποχής. Στην ίδρυση της AUKUS, της 3μερούς συμφωνίας Αυστραλίας, Ηνωμένου Βασιλείου και Ηνωμένων Πολιτειών, που είχε ως αποτέλεσμα την ακύρωση από την Αυστραλία μίας μεγάλης συμφωνίας για την απόκτηση 12 υποβρυχίων από τη Γαλλία, ύψους 40 δις ευρώ, που είχε προκαλέσει τότε σοβαρή κρίση στις σχέσεις αυτών των κρατών (που στη συνέχεια διευθετήθηκε με μία αποζημίωση 555 εκ ευρώ από την Αυστραλία στη Γαλλία).
Το επαναφέρω για να σημειώσω, κάτι που είναι γνωστό σε εσάς, ότι δηλαδή κάθε εξοπλιστική παραγγελία αποτελεί μία δύσκολη άσκηση.
Προϋποθέτει, ασφαλώς, συμβατότητα με τα υπάρχοντα αλλά και με τα σχεδιαζόμενα να αποκτηθούν οπλικά συστήματα της χώρας, προκαλεί μακροχρόνιες δεσμεύσεις (εγγυήσεις, τεχνική υποστήριξη, ψηφιακές αναβαθμίσεις), απαιτεί πολυετείς και μεγάλες δαπάνες. Μπορεί όμως να επηρεάσει και διακρατικές σχέσεις και ισορροπίες.
Η συγκυρία, συνεπώς, της ακύρωσης της παραγγελίας από την Αυστραλία, μας επέτρεψε μία διμερώς συμφέρουσα σύμβαση (αφού και οι Γάλλοι αναζητούσαν παραγγελίες για να καλύψουν το κενό), αλλά κυρίως μία χωρίς αναταράξεις συμφωνία [δείτε δημοσιεύματα της εποχής, όπου Γερμανία και Αμερική -ανταγωνίστριες της Γαλλίας στη συγκεκριμένη πώληση- επιδοκίμασαν τη συμφωνία Ελλάδας-Γαλλίας). Έπαιξε συνεπώς ρόλο το διεθνές περιβάλλον αλλά και η δική μας εγρήγορση και ετοιμότητα στη συγκεκριμένη υπόθεση.
Τι χρειαζόταν τότε η Ελλάδα;
Σύγχρονα πλοία που θα μπορούσαν να παραδοθούν σε σύντομο χρονικό ορίζοντα (μέχρι το 2028), και τα οποία να ανταποκρίνονται στις επιχειρησιακές ανάγκες και δυνατότητες του Πολεμικού Ναυτικού μας.
Μας το βεβαιώσαν, άλλωστε, οι αρχηγοί ΓΕΕΘΑ και Ναυτικού, ότι τα πλοία αυτά αποτελούν κορυφαία ναυτικά όπλα, ενώ και η σχετική ειδησεογραφία και οι ειδικοί αναφέρονται με κολακευτικά λόγια στην επιλογή και ιδίως στην ελληνική παραγγελία, στο ελληνικό μοντέλο. Γι αυτό και οι αρχικές συμβάσεις για τις 3+1 φρεγάτες έτυχαν αυξημένης αποδοχής από τα κόμματα.
Τι αλλάζει με τις νέες συμβάσεις;
Αφού εξασφαλίστηκε ο δημοσιονομικός χώρος, και δεδομένου ότι ο σχεδιασμός των Ενόπλων Δυνάμεων, για την προμήθεια τεσσάρων φρεγατών τύπου «FDI HN», δεν άλλαξε, προχώρησαν οι διαπραγματεύσεις για την εξάσκηση της προαίρεσης και την τροποποίηση των αρχικών συμβάσεων.
Έτσι, με τις ρυθμίσεις του συζητούμενου σ/ν εγκρίνονται:
α) η άσκηση του δικαιώματος προαίρεσης για την αγορά της 4ης αναβαθμισμένης σε σχέση με την αρχική πρόβλεψη φρεγάτας,
β) η αναβάθμιση των 3 πρώτων σε std2++
γ) η επιμήκυνση της αρχικής τριετούς διάρκειας Υποστήριξης για τις 3 πρώτες φρεγάτες και
δ) η παροχή Εν Συνεχεία Υποστήριξης και για τις 4 αναβαθμισμένες πλέον φρεγάτες
Γιατί όμως να προχωράμε σε αναβαθμίσεις πλοίων που παραγγείλαμε πριν από τέσσερα χρόνια, μας ρωτάει η αντιπολίτευση;
Διότι έκτοτε έχουμε πολλές και μεγάλες αλλαγές
- έχουμε τα διδάγματα από τα πεδία μαχών σε αέρα, στεριά και θάλασσα,
- έχουμε νέα όπλα και νέες τακτικές
- έχουμε νέες τεχνολογικές εξελίξεις, δεδομένου ότι τα πλοία αυτά αποτελούν ψηφιακές πλατφόρμες
- έχουμε τις βελτιωμένες εκδόσεις που μας δίνει τη δυνατότητα η κατασκευάστρια να αποκτήσουμε.
Ας μην μας διαφεύγει ότι πρόκειται για ένα εντελώς νέο πλοίο, που για πρώτη φορά καθελκύστηκε, ακόμα και για την παραγωγό Γαλλία, το Νοέμβριο του 2022. Όταν το παραγγείλαμε δεν υπήρχε εν πλω. Αντιλαμβάνεται ο καθένας πόσα πράγματα έχουν αλλάξει από τότε.
Χρησιμοποίησα, μάλιστα, στην Επιτροπή το παράδειγμα της παραγγελίας ενός αυτοκινήτου στη βασική του έκδοση, από το prospectus και τις νέες εκδόσεις που μπορεί να προκύψουν μέχρι να βγει το νέο μοντέλο από το εργοστάσιο. Τις βελτιώσεις που θα έχει στη διάθεσή του ο αγοραστής.
Αυτό συνέβη και εν προκειμένω, υπήρξε η δυνατότητα αναβαθμίσεων και από το επίπεδο std2 φτάσαμε στο std2++, και για τις υπό κατασκευή φρεγάτες, για ευνόητους νομίζω λόγους.
Έτσι, με τις νέες συμφωνίες, προβλέφθηκαν ευάριθμες βελτιώσεις.
Εξηγήθηκε επαρκώς στην επιτροπή πως αυτές επαυξάνουν τα επιχειρησιακά χαρακτηριστικά των Φρεγατών
Επαναλαμβάνω μόνο τη συμβατική δέσμευση για τη Συμμετοχή ελληνικών εταιρειών σε ποσοστό 25%, η οποία μάλιστα δεν περιορίζεται μόνο στα ελληνικά πλοία.
Αντιλαμβάνεται ο καθένας πόσο σημαντικές είναι τέτοιου επιπέδου συνέργειες για τις ελληνικές επιχειρήσεις στο νέο πλαίσιο αμυντικής ενίσχυσης της Ευρώπης.
Ποια είναι η προκαλούμενη δαπάνη;
Το συνολικό κόστος ανέρχεται 982 εκατ. ευρώ περίπου, και συγκεκριμένα:
- 922 εκατ. ευρώ για την 4η φρεγάτα και την αναβάθμιση των αρχικών 3 και
- 60 εκατ. ευρώ για την υποστήριξη των 4 φρεγατών και την επιμήκυνση της αρχικής περιόδου Υποστήριξης των πρώτων.
Πως θα καταβληθεί;
Τμηματικά από φέτος έως το 2030 ως εξής: 409 εκατ. περίπου το έτος 2025, 141 εκατ. το 2026, 247 εκατ. το 2027, 126 εκατ. το 2028, 31 εκατ. το 2029, και 28 εκατ. περίπου το 2030.
Η κριτική από την Αντιπολίτευση
Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, στη συζητούμενη διαδικασία έχουμε το προφανές: δύο συμβάσεις που αναβαθμίζουν και επεκτείνουν τα παραδοτέα υλικά, λογισμικά, και παρεχόμενες υπηρεσίες. Βελτιώσεις που κοστολογούνται περίπου στα 65εκ/πλοίο, ποσό που πρέπει να βάλουμε από τη μια πλευρά της ζυγαριάς κι από την άλλη βέβαια, τη διαφορά ανάμεσα στα πλοία που θα παίρναμε και σε αυτά που τελικά θα αποκτήσουμε.
Έγιναν, πράγματι αναλυτικές τεχνικές παρουσιάσεις και αναφορές, από την στρατιωτική και την πολιτική ηγεσία, για την επιχειρησιακή αξία, τη σκοπιμότητα και την αναγκαιότητα των συγκεκριμένων αναβαθμίσεων. Τέθηκαν και απαντήθηκαν ερωτήματα χωρίς να προκύψει κάποιο στοιχείο ή να μείνει κάποιο κενό που να δικαιολογεί την όποια επιφύλαξη
Και έχουμε, μπροστά μας μία σύμβαση σε pdf, που δεν υπόκειται δηλαδή σε επιμέρους διορθώσεις από τη Βουλή (και πως θα μπορούσε να είναι διαφορετικά;).
Είτε λοιπόν κάποιος έχει στοιχεία που αντικρούουν τα συμπεφωνημένα, οπότε την καταψηφίζει, ή αλλιώς, εφόσον συμφωνεί επί της αρχής με την αγορά, την υπερψηφίζει. Διόρθωση δε μπορεί να περιμένει κάποιος, άρα τι νόημα έχει η επιφύλαξη;
Είπα από την αρχή: θεμιτή κάθε ερώτηση, χρήσιμη κάθε διευκρίνιση, σημαντική η αποσαφήνιση κόστους/οφέλους. Πρόκειται για δημόσιο χρήμα και πρέπει να το διαχειριζόμαστε με φειδώ και σύνεση.
Άλλο πράγμα όμως οι ερωτήσεις, κι άλλο το να ισχυριζόμαστε αναπόδεικτα ότι το επιπλέον κόστος οφείλεται σε καθυστερήσεις, αλλά όχι στο προφανές, στην αναβάθμιση της παραγγελίας.
Αν κάποιος μπορεί να ισχυριστεί ότι αυτά που αγοράζουμε κοστίζουν 1 ευρώ λιγότερο, ιδού το βήμα.
Το ΚΚΕ διαφωνεί, με το ΝΑΤΟ, τους εξοπλισμούς, τα ιμπεριαλιστικά σχέδια. Σήμερα, το ‘22, το 19, γενικά είναι αντίθετο.
Όμως η Νέα Αριστερά, πως διαφωνεί; Πως συμφωνούσε όταν ήταν κομμάτι του ΣΥΡΙΖΑ και τώρα διαφωνεί;
Ο ΣΥΡΙΖΑ σε τι διαφωνεί; Δεν ψήφισε ναι στις BELHARRA το 22; Μήπως κάνω λάθος;
Το ΠΑΣΟΚ σε τι ακριβώς επιφυλάσσεται; Μήπως το κάνει για να κουνήσει τη βελόνα; Όμως εδώ θα πρέπει να προσέξει, γιατί δεν πρόκειται για τη βελόνα των δημοσκοπήσεων αλλά για τη βελόνα της πυξίδας της εθνικής μας άμυνας.
Η Ελληνική Λύση για ποιο πράγμα επιφυλάσσεται; Δεν μας είπε. Υποθέτω θα μας πει. Ίσως έχει κάποια άλλα όπλα να αντιπροτείνει, όπως έκανε στο παρελθόν.
Εκείνη όμως που το τερμάτισε, ήταν η Πλεύση Ελευθερίας, η οποία επέκρινε την εξωτερική μας πολιτική, γιατί, λέει, δεν εμποδίσαμε κάποιους συμμάχους να πουλήσουν όπλα στην Τουρκία, κι έτσι να μην αναγκαζόμαστε να αγοράζουμε κι εμείς, και νάτος ο 13ος μισθός, μας είπε. Δεν μας είπε όμως, πως θα εμποδίζαμε την Τουρκία να αγοράζει όπλα από Ρωσία, Κίνα, η αλλού; Δεν μας είπε πως θα την εμποδίζαμε να παράγει η ίδια όπλα; Δεν μας είπε, αφού αυτό είναι τόσο απλό, γιατί δεν τον κάνουν και οι άλλες χώρες του πλανήτη που απειλούνται; Αυτή θα ήταν η λύση για την παγκόσμια ειρήνη.
Μας εγκάλεσε ακόμα γιατί επεκτείναμε τα εγχώρια ύδατα στο Ιόνιο αλλά όχι στο Αιγαίο. Δεν μας είπε πως θα αντιδρούσαμε άοπλοι σε τυχόν ενεργοποίηση του casus belli
Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, η εθνική άμυνα και η εξωτερική πολιτική δεν είναι πεδία αποστειρωμένα από την πολιτική αντιπαράθεση. Ας είναι όμως αυτή περισσότερο υπεύθυνη.
Σε αυτούς τους τομείς η Αντιπολίτευση δεν επιτρέπεται να υποτάσσει τη στάση της στην επιθυμία της να ρίξει την κυβέρνηση.
Δεν γίνεται να ζητάτε διαρκώς τα αδύνατα ή τα αντίθετα
- Δεν γίνεται να αξιώνετε ταυτόχρονα σκληρή εθνική στάση και να αρνείστε την αμυντική θωράκιση της χώρας.
- Δεν γίνεται την ίδια ώρα που υπερασπίζεστε τη διπλωματία, να κατηγορείτε την κυβέρνηση που κρατάει ανοιχτούς διαύλους επικοινωνίας με την άλλη πλευρά.
- Δεν γίνεται να απαξιώνετε εκείνον που προσέρχεται στον διάλογο, έναντι εκείνου που τον ακυρώνει.
Μην αφήνετε να σας καθοδηγεί το νομιζόμενο πολιτικό σας όφελος.
Μεριάστε το. Φερθείτε συνετά. Ψηφίστε υπεύθυνα.
